Sinemada bilmeniz gereken ilk şeylerden biri, temel kamera çekimi türlerinin adlandırılmasıdır. Bu ortak dil, yazarlar, yönetmenler, kamera operatörleri ve görüntü yönetmenlerinin bir çekimin görsel öğelerini, özellikle de bir öznenin (genellikle bir kişinin) boyutunu çerçevede etkili bir şekilde iletmesi için gereklidir.
Sinemada ve görsel sanatların çoğu dalında kompozisyonu oluştururken çekim ölçeklerini yani planları bilmeniz gerekir. Matematik hayatın her alanında olduğu gibi sinemada da hayati önem taşır. Bunu ölçeklendirme terimiyle destekleyebiliriz. İnsan bedenini ölçeklendirerek, yani kadraja giren kısmını belirleyerek, kompozisyon oluşturduğumuz için bahsettiğimiz oranlara çekim ölçekleri denir.
Bizi filme bağlayan kameranın gösterdikleridir. Film hakkında olumlu veya olumsuz yorum yapmamıza neden olan en önemli etkenlerden biri çekim ölçekleri / planlarıdır.
1. UZAK PLAN
Bu çekim açısı sahnenin geçtiği bütün çerçeveyi kapsar. Çevre hakkında genel bir bilgi edinmemizi sağlar. Sahne nerede geçiyor? Orman damı? Şehir demi? Kalabalık bir yer mi? Yoksa tenha mı? Mevsim nedir? Gibi sorulara genel bir yanıt verir ve aslında sahneye giriş cümlesidir.
2. GENEL PLAN
Genellemek doğru olmayabilir ancak sahneler çoğunlukla uzak planla veya genel planla başlar. Çekim ölçekleri arasında önemli bir yere sahip olan plandır. İzleyiciye olayın nerde geçtiği hakkında bir fikir verilir. Mekanı, karakterleri ve birbirlerine olan konumlarını gösterir.
3. BOY PLAN
Boy planda, karakterimizin tamamını boydan görürüz. Karakterin çevreyle veya diğer kişilerle, olan ilişkisi boy planda gösterilir. Boy planda karakterin tüm vücut hareketleri izlenebilmelidir. Detaylar veya aksiyon gösterilmeden genelde karakter göstererek tanıtılmasıdır. Boy planda ayak boşluğu ve baş boşluğunu doğru ayarlamak büyük önem taşır.
4. DİZ PLAN
Diz çekim karakterin dizinden yukarısını gösteren plandır. 3/4 çekim ve Amerikan plan diye de adlandırılır. Amerikan plan denmesinin sebebi Amerikan filmlerinde çok fazla kullanılıyor olmasıdır. Amerikan çekim ölçeği kullanılması tercih edildiğinde genellikle sahnede yer alan karakterlerin hepsini dizinden yukarısını göstermektir.
5. BEL PLAN / ORTA PLAN
Bel plan, vücudun yarısını çerçeve içine alan bir çekim ölçeğidir. Seyirci, karakterle daha yakından tanıştırılır izleyiciyle karakter özdeşleştirilmek istendiğinde bel plan tercih edilir. Daha fazla ayrıntı gösterilir. İkili çekimlerde bel plan çok tercih edilir.
6. GÖĞÜS PLAN
Göğüs kısmından yukarısının kadraja alındığı, baş boşluğu bırakıldığı çekim ölçeğidir. Genel olarak orta öneme sahip diyalogların geçtiği sahnelerde kullanılası tercih edilir.
7. OMUZ PLAN
Omuz planda, koltuk altlarından yukarısı ve omzun tamamı gösterilir. Omuz çekiminde, mimikler, jestler, karakterin duygusal hali verilir. Ancak baş çekimden daha etkin, daha yoğun olmaması gerekir. Karakterin, diğer karakterlerle olan ilişkisi de bu çekim ölçeğinde kullanılır.
8. BAŞ PLAN / YAKIN PLAN
Baş plan boyundan yukarısının gösterildiği, yani yüzün tamamının kadrajı kapladığı çekim planıdır. Çekim ölçekleri arasında önemli bir yere sahip olan yakın planda, sadece odaklandığımız nesneyi görürüz. Kişinin mimikleri, duygusal durumu belirgin şekilde ifade edilir. Bu plan yönetmenin ne anlatmak istediğine ve önemine bağlı olarak kullanılır bunun dışında çok önemli olmayan durumlarda kullanılması tercih edilmez.
9. DETAY / ÇOK YAKIN PLAN
Karakterin, elleri, gözleri, dudakları veya elinde tuttuğu bir nesneyi göstermek için kullanılır. Bu nesne detay çekmemiz için bir öneme sahip olmalıdır aynı zamanda bu planı geçiş yapmak için de kullanabiliriz. Bir nevi destek kuvvet planı diyebiliriz.
